Dodir vode i neba

   Palić i Ludaš, drevna jezera, biseri ravnice, a po svojim meandrima i rukavcima i Gornje Podunavlje  pored zanimljive istorije i neponovljive prirode, u sebi kriju i jednu posebnu, čarobnu liniju. Onu u kojoj se dodiruju voda i nebo. Onu koja u prvom trenutku zarobi misao, a potom je oslobodi u beskraj.

Park prirode Palić

Palic

   U bilo koje doba godine park prirode Palić nudi nešto novo, neponovljivo, inspirativno. Asocijacijom na davno izgubljeni raj, ovo sazvučje prirode i arhitekture idealno je mesto za aktivan odmor, sport, opuštanje u beskrajnim šetnjama, ili vožnji biciklom linijom plavetnila vode.

priroda-srbije
 Zato ne čudi što je Palić početkom 20. veka važio za mondensko letovalište ranga Karlovih Vari ili Opatije. Sam nastanak jezera je „u tami duboke prošlosti”. Zna se da je gubilo vodu nekoliko puta i opet je dobijalo. Plitko nizijsko jezero, dugačko je nešto više od pet kilometara.Pri
Priroda-srbije

   Korito jezera, koje sakuplja vode sa peščara, nastalo je dejstvom vetrova na samom dodiru Subotičke peščare i Bačkog lesnog platoa. Kada je otkriveno da su voda i blato jezera lekoviti: „na pustari kojom su divljali vetrovi, a sunce pržilo sve živo”, napravljen je 1840. godine park.

priroda-srbije

   Prirodno okruženje banje, „Veliki park” urbanistički je uobličen i zasađen najpre na maloj površini od oko devet hektara a danas zauzima čitavih 19 hektara. Blagost i toplinu toj zelenoj oazi pozajmljuju krošnje javora, jasena, bresta, hrasta, bagrema, lipe, platana, divljeg kestena, topola, crnog bora, močvarnih čempresa... Cvetne leje su oblikovane u baroknom stilu, zasađene sezonskim cvećem. U proleće tim prostorom gospodare lale, viole, belisi, turski karanfili, a u jesen  kane, salvije, begonije, petunije. 

Priroda-srbije

  Park je oblikovan po ugledu na engleske vrtove. Umesto klasičnih, ravnih i simetričnih prolaza, između palićkih aleja i drvoreda vijugaju staze. Jedna od njih, ona centralna, vodi od „Vodotornja”, koji je na samom ulasku u park, pored „Velike terase”, do jezera. Veliki park je takođe stanište za šumske vrste životinja, među kojima su najbrojnije ptice. Palićko jezero poznato je po ptičijim ostrvima na kojima se gnezde ptice močvarice. Najupadljivije su bučne kolonije čaplji i galebova.

Priroda-srbije

  Na ostrvima se nekoliko godina unazad gnezdi crnoglavi galeb (Larus melanocephalus) i to je jedino mesto u našoj zemlji gde on trenutno obitava.  Mestom izuzetnog mira, lepote i udobnosti. Palić čine jezerske plaže, Ženski i Muški štrand, šetališta, hoteli, arhitektura koja snagom i dopadljivošću secesije privlači pogled na svakom koraku. 

Priroda-srbije

  Palićki zoološki vrt je, pored toga što je mesto u kome životinje žive po ugledu na svoja prirodna staništa, i svojevrsna botanička bašta. U balskoj dvorani „Velike terase” je 1937. godine odigran prvi teniski meč u zatvorenom prostoru na tlu tadašnje Jugoslavije. 

Priroda-srbije

  A znatno ranije, pred sam kraj19. veka, na Paliću su organizovane prave male olimpijade, međunarodna sportska nadmetanja, među kojima je, kako svedoče fotografije, bilo i vožnji jedrilicama po zaleđenoj vodi jezera. Svaki delić čarolije kojom je Palić nekada davno privlačio svoje goste postoji i danas  i poziva na otkrivanje.

Specijalni rezervat prirode

Ludaško Jezero

Ludasko- jezero

   Svu specifičnu lepotu pejzaža jezera sa visokim tršćacima Ludaš vam otkriva na svakom koraku. Stepsko jezero Ludaš jedinstveno je u Srbiji. Njegovo plitko korito formirano je radom vetrova na dodiru peščare i lesne zaravni. Ludaško jezero sa okolnim plavnim livadama čini jedinstvenu celinu vlažnih staništa.
Priroda-srbije

  Poznato je i po brojnim ptičjim vrstama a, takođe, i kao važan lokalitet za odmor i ishranu na migracionom putu ptica. Najpoznatiji predstavnici ptičjeg sveta Ludaša su ptice močvarice, zbog čijeg prisustva je ono upisano na listu močvarnih područja od međunarodnog značaja, a uz Obedsku baru je i najstarije ramsarsko područje Srbije.
Priroda-srbije

  Među pticama izdvajaju se: mrka i žuta čaplja, bukavac, brkata senica i ševarski trstenjak, koji se gnezde u tršćacima jezera. U posebne stanovnike područja ubrajaju se i vidre, kornjače, retke vrste vilinih konjica i leptirova, ali su tu i ugrožene vrste biljaka kao što su divlje orhideje i morski trozubac. Pored očuvanih prirodnih vrednosti, na obali Ludaša očuvane su i kulturne vrednosti, arheološka nalazišta, zanimljiva seoska i crkvena arhitektura, tradicionalni zanati. Arhaične seoske kuće Šupljaka, najstarijeg salašarskog naselja okoline jezera, pripadaju južnoj varijanti mađarskog ravničarskog tipa kuće.

Specijalni rezervat prirode

Slano Kopovo

Slano-kopovo

  Ptičji svet i slatinska vegetacija glavne su odlike Slanog Kopova, koje na nekim fotografijama iz vazduha izgleda kao predeo sa druge planete. 
Priroda-srbije
   Geološki sastav zemljišta svedoči nam o tome da je ta pustara nekada bila meandar Tise. S vremenom je reka menjala svoj tok, a za njom su ostajale mrtvaje, bare i močvare. Slano Kopovo jedna je od retkih očuvanih slatinskih bara na ovom području. Mnogobrojne i raznovrsne ptice, i retka flora oko nje, čine je izuzetno zanimljivom. Krajem 20. veka Slano Kopovo je proglašeno za međunarodno značajno stanište ptica (IBA). 
Priroda-srbije
  Do sada je zabeleženo više od 200 različitih vrsta. Tokom jeseni okuplja se čak 20.000 ždralova, što je osobenost svega nekoliko lokaliteta u Evropi. Slano Kopovo bilo je poslednje gnezdilište beloglave patke u našoj zemlji, koja se nije gnezdila već četiri decenije. Postavljeno je nekoliko osmatračnica sa kojih se može posmatrati ptičji svet Slanog Kopova.